สวัสดีสมาชิกทุกท่าน

      เมื่ออินเทอร์เน็ตเข้ามามีบทบาทในสังคม ปัญหาที่เกิดขึ้นคือมีการใช้พื้นที่เหล่านี้ในการสร้างกระแส ไปจนถึงสร้างความเกลียดชัง ทำให้หลายคนได้รับผลกระทบ ไม่ว่าจะเป็นการทำให้เสื่อมเสียชื่อเสียง ดูหมิ่น หมิ่นประมาท หรือแม้กระทั่งได้รับความอับอาย ความจริงแล้วมีกฎหมายที่ครอบคลุมการกระทำผิดบนโลกไซเบอร์ ที่สามารถเอาผิดทางอาญาได้ด้วย

      ตัวอย่างคดีฟ้องร้องที่เคยปรากฏในช่วงเวลาที่ผ่านมา ทั้งจากความตั้งใจ และรู้เท่าไม่ถึงการ ถือเป็นอุทาหรณ์ให้แก่นักท่องเน็ตต้องระมัดระวังการโพสต์มากขึ้น การที่เราไม่รู้กฎหมาย หรือเข้าใจกฎหมายอย่างไม่ถ่องแท้ ย่อมอาจทำอะไรที่อาจละเมิดต่อกฎหมายได้ การที่ไม่รู้กฎหมาย แล้วทำโดยไม่ศึกษาโดยละเอียดรอบคอบก็อาจทำให้ต้องคดีโดยไม่รู้ตัว

      ฉบับนี้ ขออนุญาตพูดถึงเรื่องของกฎหมาย "หมิ่นประมาท" อาจจะดูเป็นเรื่องหนักไปสักเล็กน้อย แต่คิดว่าน่าจะมีประโยชน์สำหรับสมาชิกทุกท่าน ในทางที่จะระมัดระวังการพูดหรือเขียนถึงบุคคลอื่น และทางที่จะเป็นอาวุธป้องกันสิทธิของตัวเอง

      เจอกันใหม่ฉบับหน้าค่ะ

      ในช่วงที่ผ่านมามีคดีฟ้องร้องหมิ่นประมาทจากการเขียนบนเว็บบอร์ดเป็นกรณีศึกษาอยู่หลายเคส ซึ่งหลายคดีไม่เพียงแต่เป็นกระแสวิพากษ์วิจารณ์ในกระดานสนทนาอย่างในพันทิป เท่านั้น ยังเป็นที่สนใจจากสังคมภายนอกด้วย

      รายงานผลการสำรวจกลุ่มผู้ใช้อินเทอร์เน็ตใน ประเทศไทยปี 2552 โดยศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (NECTEC) พบว่า รูปแบบของการติดตามข่าวออนไลน์ที่ได้รับความนิยมมากที่สุด คือการอ่านข่าวและแสดง ความคิดเห็นผ่านทางเว็บบอร์ด รองลงมาได้แก่ เว็บไซต์และบล็อค ร้อยละ 87.1 และ 68.7 ตามลำดับ ปัจจัยสำคัญที่ทำ ให้มีการติดตามข่าวผ่านทางอินเทอร์เน็ต ได้แก่ ความสะดวกในการเข้าถึง ความมีอิสระในการติดตามข่าว และความรู้สึกที่มีส่วนร่วมและสามารถแสดงความคิดเห็นได้

      ด้วยความสะดวกและเข้าถึงได้ง่ายของสื่อออนไลน์นี้เอง ที่อาจเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ผู้ใช้ขาดความยั้งคิด การแสดงความคิดเห็นต่อข่าวหรือประเด็นที่สนใจผ่านกระดานสนทนา แลกเปลี่ยนมุมมองที่มีต่อข่าว มีจำนวนไม่น้อยที่พบว่าแสดงความคิดเห็นด้วยถ้อยคำที่รุนแรง หรือขาดวิจารณญาณ มีการละเมิดความเป็นส่วนบุคคล ละเมิดลิขสิทธิ์ หรือที่เห็นบ่อยในช่วงนี้ ได้แก่การแสดงความคิดเห็นพาดพิงบุคคลอื่น เช่น การวิพากษ์วิจารณ์ความสัมพันธ์เชิงชู้สาวของของดารา การอัพโหลดภาพ คลิปเสียง หรือวิดีโอใดๆ ที่ยังมิได้มีการพิสูจน์ว่าเป็นจริงหรือไม่ ลงในกระดานสนทนา ฯลฯ ทั้งหมดนี้อาจเป็นการกระทำที่เข้าข่ายหมิ่นประมาทด้วยการโฆษณา และพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550 ซึ่งระบุรายละเอียดเกี่ยวกับการกระทำผิดและบทลงโทษไว้ชัดเจน

      สมาชิกบางส่วนยังไม่เข้าใจในตัวกฎหมายว่ามี ผลบังคับใช้แล้ว การแสดงความคิดเห็นลงในกระดานสนทนา ไม่ได้เป็นแค่การขีดเขียนตัวอักษรลงไปเท่านั้น แต่หมายถึง ความรับผิดชอบ ในสิ่งที่เขียนหรือกระทำลงไปด้วย แม้แต่ทางเว็บไซต์เองที่ก็ต้องมีกฎกติกา ข้อตกลงก่อนการสมัครใช้งาน

กฎหมายที่เกี่ยวข้อง

      ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 326 “ผู้ใดใส่ความผู้อื่นต่อบุคคลที่สาม โดยประการที่น่าจะทำให้ผู้อื่นนั้นเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่นหรือ ถูกเกลียดชัง ผู้นั้นกระทำความผิดฐานหมิ่นประมาท ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ”

      ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 328 “ถ้าความผิดฐานหมิ่นประมาท ได้กระทำโดยการโฆษณาด้วยเอกสาร ภาพวาด ภาพระบายสี ภาพยนตร์ ภาพหรือตัวอักษรที่ทำให้ปรากฏด้วยวิธีใดๆ แผ่นเสียง หรือสิ่งบันทึกเสียงบันทึกภาพ หรือบันทึกอักษร กระทำโดยการกระจายเสียง หรือการกระจายภาพ หรือโดยกระทำการป่าวประกาศด้วยวิธีอื่น ผู้กระทำต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสองปี และปรับไม่เกินสองแสนบาท”

บุคคลสาธารณะทำไมจะวิพากษ์วิจารณ์ไม่ได้

      ในกรณีปัญหาพิพาทของดาราชื่อดังหลายๆ ท่าน ซึ่งเป็น “บุคคลสาธารณะ” หรือ Public Figures ที่ประชาชนให้ความสนใจ และวิพากษ์วิจารณ์บุคคลดังกล่าวในช่วงนี้ แม้บุคคลจะมีสิทธิและเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นก็ตาม กฎหมายมิได้ให้ความรับรองหรือคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพดังกล่าวอย่างไม่มีขอบเขต แต่สิทธิและเสรีภาพที่กฎหมายให้การรับรองและคุ้มครองนั้น จะต้องไม่เป็นการใช้สิทธิของตนเองไปละเมิดสิทธิของผู้อื่น บุคคลสาธารณะก็เป็นคนๆ หนึ่งที่มีสิทธิตามกฎหมาย การวิพากษ์วิจารณ์ถึงบุคคลสาธารณะที่ถูกต้อง ควรวิพากษ์วิจารณ์ถึงสิ่งที่เป็นสาธารณะของบุคคลนั้น

      คำว่า เรื่องงาน กับ เรื่องส่วนตัว มีความแตกต่างกัน การวิพากษ์วิจารณ์หรือการใส่ความ ในทางกฎหมายนั้นสาระสำคัญไม่ได้อยู่ที่สิ่งที่พูดเป็นเรื่องจริงหรือไม่ แม้จะเป็นเรื่องจริงแต่หากเป็นเรื่องที่โดยปกติคนไม่นำมาพูดกัน ทางกฎหมายถือว่าเป็นเรื่องส่วนตัว และแม้จะมีการเปิดเผยก็ไม่เป็นประโยชน์อันใดต่อสาธารณะ  เช่น บุคคลสาธารณะจะไปมีความสัมพันธ์ทางเพศกับบุคคลใด ก็มิใช่เรื่องที่จะขุดเอามาโพสต์แสดงความเห็น หรือวิพากษ์วิจารณ์สนุกสนาน แม้ว่าจะเป็นเรื่องจริงแต่ก็เข้าข่ายหมิ่นประมาทเพราะเป็นเรื่องส่วนตัว และความสัมพันธ์นั้นก็ไม่ได้เกี่ยวข้องอันใดกับประโยชน์สาธารณะ